نتایج گزارش مراقبت از کارکنان Limeade در مورد استعفای بزرگ، نشان داد فرسودگی شغلی علت اصلی ترک شغل 40٪ از کارمندان بوده است. همین نتایج برای نشان دادن اهمیت کاهش فرسودگی شغلی در محل کار و آگاهی بیشتر درباره چگونگی پیشگیری از آن کافی است. سازمان‌هایی که به علائم استرس، فرسودگی شغلی یا نارضایتی در میان کارکنان خود توجه نمی‌کنند، در معرض بهره‌وری پایین و نرخ خروج بالا هستند. دو عاملی که تأثیر منفی بر درآمد آنها خواهد داشت.
فرسودگی شغلی یکی از بزرگترین تهدیدها برای رفاه و مشارکت کارکنان است. بر اساس یک مطالعه مهم سازمان بهداشت جهانی (WHO) با عنوان بهداشت روانی در محیط کار، فرسودگی شغلی کارکنان می‌تواند سالانه بیش از یک تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی هزینه داشته باشد.
خوشبختانه با حمایت قوی مدیران و درک عواملی که باعث فرسودگی شغلی می‌شود، کارفرمایان می‌توانند اقداماتی را برای کاهش فرسودگی شغلی انجام دهند. برای اینکه بدانید چگونه فرسودگی شغلی را در محیط کار کاهش دهید یا بر پیشگیری از فرسودگی شغلی تمرکز کنید، ابتدا باید با تعریف فرسودگی شغلی آشنا شوید.
فرسودگی شغلی چیست؟
فرسودگی شغلی نوعی اختلال است که به دلیل قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض استرس روانی ناشی از کار در فرد ایجاد می‌شود. این مفهوم برای اولین بار توسط روانشناس هربرت فرودنبرگر در دهه 1970 مطرح شد.
فرسودگی شغلی فراتر از داشتن یک روز بد در محل کار است و باگذشت زمان رشد می‌کند و به یک بیماری مزمن تبدیل می‌شود که باعث مشکلات جسمی، عاطفی و روانی می‌شود. بنابراین، اگر تشدید شود، می‌تواند منجر به نفرت فرد از شغل، غیبت یا افسردگی شود.
توجه به فرسودگی شغلی چه اهمیتی دارد؟
تحقیقات موسسه Limeade نشان می‌دهد که کارکنانی که سطوح بیشتری از استرس را تجربه کرده‌اند، سطوح بالاتری از خستگی، بدبینی و ناکارآمدی را احساس می‌کنند و تأثیرات استرس در کارکنان متعهد بیشتر از کارکنان غیرمتعهد است.
کارکنان متعهد نتایج واقعی کسب‌وکار را به ارمغان می‌آورند. آنها پرانرژی، مشتاق و متمرکز هستند. از کار خود لذت می‌برند و به افزایش بهره‌وری کمک می‌کنند. سازمان‌هایی با کارکنان متعهد از مزایای زیر نسبت به سایر شرکت‌ها بهره‌مند هستند:
- 78 درصد سود بیشتر
- 40 درصد بازدهی بیشتر
- 5 برابر احتمال کمتر وقوع حادثه
- رشد قیمت سهام 2.5 برابر
بااین‌حال، فرسودگی شغلی زمانی اتفاق می‌افتد که کارکنان بسیار متعهد به دلیل استرس‌های شخصی یا شغلی مدیریت نشده، رفاه و بهزیستی پایینی داشته باشند. برای اینکه یک کارمند در محل کار دچار فرسودگی شود، باید عمیقاً به کار خود اهمیت دهد تا به نقطه‌ای برسد که احساس خستگی کند. این بدان معناست که کارکنان با عملکرد عالی و بسیار متعهد در معرض بالاترین خطر فرسودگی هستند.
بدون حمایت مدیر و عدم توانایی حل عوامل استرس‌زا، کارکنان متعهد درنهایت فرسوده می‌شوند و عواقب آن می‌تواند برای هر دو کارکنان و کارفرمایان بسیار زیاد باشد. فرسودگی شغلی منجر به بهره‌وری پایین و جابه‌جایی بالای کارکنان می‌شود، به‌ویژه جابه‌جایی بااستعدادترین و مولدترین افراد که کارفرمایان نمی‌خواهند آنها را از دست بدهند.
کارکنانی که مدیران حامی و زمان کافی برای انجام تمام وظایف خود دارند، 70 درصد کمتر دچار فرسودگی شغلی می‌شوند.
نشانه‌های فرسودگی شغلی در کارکنان
برای کاهش فرسودگی شغلی کارکنان، باید علائم و نشانه‌های فرسودگی شغلی موردبررسی قرار گیرد. برخی نشانه‌های فرسودگی شغلی که کارفرمایان باید به آن توجه کنند، عبارتند از:
- بدخلقی، تحریک‌پذیری، اضطراب
- از دست دادن علاقه، انگیزه و کارایی
- ناتوانی در انجام تعهدات
- خستگی مزمن
- بدبینی نسبت به همکاران و روحیه پایین
- غیبت یا مرخصی‌های بسیار زیاد
البته تشخیص علائم فرسودگی شغلی کافی نیست. زیرا این وضعیت نیازمند یک رویکرد سیستمی برای شناسایی، کاهش و پیشگیری از فرسودگی شغلی است.
برای کاهش فرسودگی شغلی کارکنان چه اقداماتی باید انجام شود؟
در اینجا هفت گام که مدیریت منابع انسانی می‌تواند برای پیشگیری و کاهش فرسودگی شغلی کارکنان انجام دهد، آورده شده است.
1. شرح شغل تدوین کنید.
شرح شغل مسئولیت‌ها و وظایف کلیدی هر فرد را مشخص کرده و تضمین می‌کند که خروجی هر فرد با خروجی مورد نظر واحد سازمانی و سازمان هماهنگ است. درحالی‌که یک شرح شغل خوب حداکثر کارایی را تضمین می‌کند، طراحی ضعیف شغل مسئولیت‌های اضافی بر دوش برخی کارکنان می‌گذارد. زمانی که افراد باید مسئولیت‌های اضافی و ناآشنا را بر عهده بگیرند دچار استرس زیادی شده و درنهایت این استرس منجر به فرسودگی شغلی می‌شود. بنابراین یک اقدام ساده برای پیشگیری و کاهش فرسودگی شغلی کارکنان، تدوین درست شرح شغل است.
2. اهداف را شفاف کنید.
هدف‌گذاری به‌تنهایی کافی نیست. این وضوح اهداف و تعیین اهمیت و اولویت‌بندی اهداف است که منجر به کاهش فرسودگی شغلی می‌شود. عدم شفافیت اهداف به‌ویژه زمانی مشکل‌ساز است که یک کارمند جدید، استخدام می‌شود و اهداف نقش به‌درستی به او منتقل نمی‌شود. این کارمند در معرض خطر گرفتار شدن در چرخه‌ای از کار سخت برای مجموعه‌ای از اهداف اشتباه است. درنهایت او متوجه می‌شود که تلاش‌های او زیر سؤال رفته یا ناشناخته و بدون پاداش مانده است.
3. از ارائه آموزش کافی اطمینان حاصل کنید.
کارکنان برای برتری در نقش خود به مجموعه‌ای از مهارت‌ها، دانش و رفتارهای صحیح نیاز دارند. درحالی‌که بسیاری از افراد زمانی که به سازمان ملحق می‌شوند واجد شرایط هستند، اغلب برای همسو کردن مهارت‌ها، دانش و رفتار افراد با کسب‌وکار و اهداف خاص سازمان، توسعه بیشتری لازم است. گاهی اوقات هم اهداف سازمان تغییر می‌کند و این تغییر کارکنان را ملزم به توسعه بیشتر می‌کند. زمانی که آموزش کافی ارائه می‌شود، استرس ناشی از عدم مهارت و نداشتن تخصص برای انجام کارهای جدید از بین می‌رود.
4. پشتیبانی ارائه دهید.
اگر سطوح حمایتی مناسب در دسترس نباشد، استرس کارکنان تشدید می‌شود و در نتیجه کارایی کم و خطر فرسودگی شغلی بیشتر می‌شود. برای پیشگیری از فرسودگی شغلی کارکنان، ضروری است که کارکنان احساس کنند می‌توانند در مورد استرس‌ها و اضطراب‌های خود، با مدیران مستقیم، همکاران و واحد منابع انسانی صحبت کنند تا بتوانند دوباره انرژی خود را بازیابند.
از طرفی، ارائه بازخورد برای در مسیر نگه‌داشتن کارمندان و برای اطمینان از اینکه بدانند در چه زمینه‌هایی نیاز به بهبود دارند، ضروری است. مدیران مستقیم باید به‌طور منظم عملکرد کارکنان خود را بررسی کنند، میزان دستیابی به اهداف را قبل از اتمام مهلت زمانی اندازه‌گیری کرده و برای بهبود عملکرد به کارکنان بازخورد دهند. ارائه بازخورد به‌موقع و مؤثر منجر به کاهش فرسودگی شغلی می‌شود.
5. تعادل بهتر بین کار و زندگی ایجاد کنید.
جملاتی مثل «سخت کار کن، سخت تلاش کن و… » در دنیای کسب‌وکار تبدیل به یک شعار شده است که بیش‌ازحد بر آن تأکید می‌شود. نباید تصور کرد که همه کارکنان باید از این اصل پیروی کنند.
کارفرمایان باید بدانند که تعادل ایده آل کار و زندگی برای هرکس متفاوت است و دیدگاه هر فرد برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی باید مورد احترام و حمایت قرار گیرد. به عنوان یک مدیر این شما هستید که باید تشخیص دهید که چه زمانی کارمندان تعادل ضعیفی بین کار و زندگی دارند و اطمینان حاصل کنید که زمان استراحتی را که برای حفظ شادی و ادامه کار سازنده نیاز دارند، دریافت می‌کنند.
6. شفافیت بیشتری در مورد پیشرفت شغلی ارائه دهید.
آگاهی از پیشرفت شغلی انگیزه بزرگی است تا کارکنان به بهترین شکل ممکن کار کنند. ارائه چشم‌انداز روشن به افراد از اینکه دقیقاً برای چه چیزی تلاش می‌کنند، انگیزه را افزایش می‌دهد و زمانی که کارکنان در معرض استرس اضافی قرار می‌گیرند، به کاهش نگرش منفی کمک می‌کند.
7. ارتباطات اجتماعی ایجاد کنید.
انسان‌ها به‌عنوان یک موجود اجتماعی هر چه حمایت بیشتری از اطرافیان دریافت کنند، احساس بهتری خواهند داشت. درواقع، حمایت اجتماعی بر استرس، سلامت، رفاه و تعامل تأثیر می‌گذارد. کارفرمایان این توانایی منحصربه‌فرد را دارند که با تقویت حمایت تیم و شبکه‌‌سازی، ارتباطات اجتماعی را در میان کارکنان تقویت کنند. وجود ارتباطات اجتماعی به پیشگیری از فرسودگی شغلی کمک می‌کند.
برای تقویت ارتباطات اجتماعی کارکنان را به این چالش دعوت کنید که:
- هر هفته در یک زمان برنامه‌ریزی‌شده با یک دوست، عضو خانواده یا همکار در ارتباط باشند.
- ناهار هفتگی تیم را برنامه‌ریزی کنید.
- به یک جلسه پیاده‌روی بروید.
- یک فعالیت تیم‌سازی یا یک ساعت شاد در هفته برنامه‌ریزی کنید.
- برای کارکنان جشن بگیرید و تیم‌ها را گرد هم بیاورید.
این اقدامات به کارکنان کمک می‌کند تا تجدید قوا کرده و استرس‌های ناشی از کار را کاهش دهند. در نهایت ایجاد ارتباطات، روحیه آنها را بهبود و منجر به کاهش فرسودگی شغلی می‌شود.
