مدل OSKAR در مربیگری: رویکردی مبتنی بر راه‌حل

مربیگری یک مهارت بسیار مهم برای رهبران و مدیران است. مربیگری می‌تواند یک راه مؤثر برای کمک به اعضای تیم جهت ایجاد یک رفتار جدید یا تغییر رفتار قبلی باشد. مدل‌های مختلفی برای مربیگری وجود دارد. اما مدل مربیگری OSKAR یکی از محبوب‌ترین مدل‌های مربیگری مبتنی بر راه‌حل است.

مدل OSKAR توسط Mark McKergow و Paul Z Jackson در سال 2000 معرفی شد. آنها در کتاب خودشان با عنوان «تمرکز بر راه‌حل، کوچینگ و تغییر را ساده می‌کند» به ارائه این مدل پرداختند. مدل اسکار (OSKAR) یک چارچوب مربیگری است که می‌توانید برای رسیدگی به مشکلات عملکردی یا رفتاری در تیم یا سازمان خود از آن استفاده کنید. این چارچوب به شما کمک می‌کند به‌جای خود مشکل، روی راه‌حل یک مشکل تمرکز کنید.

مقدمه‌ای بر مدل مربیگری OSKAR

OSKAR شامل 5 جزء اساسی است که حروف اول آنها نام مدل را نشان می‌دهد.

• Outcome- نتیجه: این مرحله را می‌توان معادل مرحله هدف در سایر مدل‌های مربیگری در نظر گرفت. نتیجه همان چیزی است که شما و فرد تحت مربیگری می‌خواهید از جلسات مربیگری به‌دست آورید.
• Scale- مقیاس بندی: در این مرحله با استفاده از مقیاس (معمولاً ا تا 10) وضعیت فرد تحت مربیگری نسبت به نتیجه موردنظر اندازه‌گیری می‌شود.
• Know-how- دانش و آگاهی: در این مرحله مشخص می‌شود فرد چه توانمندی‌هایی دارد. در واقع نقاط قوت فرد مانند دانش و مهارت‌ها شناسایی می‌شود.
• Affirm + Action- تائید و اقدام: حرف A در مدل OSKAR نشان‌دهنده دو واژه است. تأیید به این معنا که مربی ویژگی‌های مثبتی که فرد بیان کرده است (نقاط مثبت) را تأیید می‌کند و اقدام به این معنا که مربی کمک می‌کند تا اقدامات و گام‌های کوچک بعدی شناسایی شود.
• Review- بررسی: آخرین مرحله از مدل OSKAR بررسی است که در جلسه بعدی مربیگری انجام می‌شود. هدف این مرحله، بررسی میزان پیشرفت فرد تحت مربیگری و ایجاد حس مسئولیت در او برای پیشبرد اقدامات است.

مرحله O (نتیجه) در مدل مربیگری OSKAR

به‌عنوان یک مربی (Coach) در مرحله اول مدل مربیگری OSKAR، باید به فرد تحت مربیگری کمک کنید تا آنچه را که از راهنمایی شما نیاز دارد بیان کند. در این جلسه مشخص می‌شود فرد تحت مربیگری چه نتیجه‌ای می‌خواهد.

نمونه سؤالات مرحله O

می‌توانید سؤالات زیر را در مرحله نتیجه بپرسید:

1. هدف از این جلسات مربیگری چیست؟/ دوست دارید از این جلسات مربیگری به چه نتیجه‌ای برسید؟
2. امروز می‌خواهید به چه چیزی دست پیدا کنید؟
3. در بلندمدت می‌خواهید به چه چیزی دست پیدا کنید؟
4. موفقیت را چگونه تعریف می‌کنید؟
5. اهمیت دستیابی به هدفی که برای خود تعیین کرده‌اید، چیست؟
6. اگر نتوانید به هدف خود برسید، چه احساسی خواهید داشت؟
7. چقدر می‌خواهید برای رسیدن به این نتیجه وقت بگذارید؟
8. وقتی در حال پیشرفت هستید چه حسی به شما دست خواهد داد؟
9. چگونه می‌فهمید که این جلسه موفقیت‌آمیز بوده است؟

مرحله S (مقیاس بندی) در مدل مربیگری OSKAR

مرحله دوم در مدل مربیگری OSKAR مقیاس بندی است. در این مرحله، اندازه‌گیری می‌کنید که فرد تحت مربیگری شما چقدر به هدفی که در ذهن دارد نزدیک است. با استفاده از مقیاس ساده 1 تا 10، تصویری واقعی از وضعیت موجود برای او ترسیم کنید.

نمونه سؤالات مرحله S

سؤالات زیر می‌تواند به شما در هدایت این جلسه کمک کند:

1. مشکلی که در حال حاضر با آن روبرو هستید چیست و چه احساسی نسبت به آن دارید؟
2. این مشکل چگونه بر شما و اطرافیانتان تأثیر می‌گذارد؟
3. چه زمانی متوجه شدید که باید تغییراتی در زندگی خود ایجاد کنید؟
4. اگر 0 نقطه شروع و 10 نقطه دستیابی به نتیجه موردنظر شما باشد، اکنون کجا هستید؟
5. برای رسیدن به نقطه‌ای که امروز هستید، چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
6. چگونه متوجه می‌شوید که به نقطه n+1 رسیده‌اید؟
7. اگر خودتان را با دیگران مقایسه کنید، در همان مقیاس به آنها چه امتیازی می‌دهید؟
8. آیا می‌توانید به کسی فکر کنید که در رابطه با هدف شما به نقطه 10 رسیده باشد؟

مرحله K (دانش و آگاهی) در مدل مربیگری OSKAR

در این مرحله شما به‌عنوان مربی، مکالمه‌ای را شروع می‌کنید تا مهارت‌ها، صلاحیت‌ها، ویژگی‌ها یا دانش موردنیاز برای رسیدن به نتیجه‌ای که فرد تحت مربیگری شما می‌خواهد را کشف کنید. این مکالمه مهم است، زیرا به فرد تحت مربیگری کمک می‌کند تا از توانایی‌های خود و کارهایی که می‌تواند برای به حداکثر رساندن خروجی انجام دهد، آگاه شود. هدف از این مکالمه این است که مربی نقاط قوت فرد تحت مربیگری را به او نشان دهد.

نمونه سؤالات مرحله K

سؤالات زیر می‌تواند به فرد تحت مربیگری شما در این زمینه کمک کند:

1. در حال حاضر، چه دانش، مهارت و ویژگی‌هایی دارید که به شما کمک می‌کند؟
2. چه چیزی به شما کمک کرده تا در جایگاه N باشید. نه یک نمره پایین‌تر؟
3. آیا در حال حاضر چیزی وجود دارد که شما را از انجام این مسیر بازدارد؟
4. چه چیز دیگری می‌تواند به شما کمک کند تا اقدامات لازم برای تحقق هدف را انجام دهید؟
5. اگر ترس از نتیجه وجود نداشت، چه‌کار متفاوتی انجام می‌دادید؟
6. دیگران می‌گویند که شما چه‌کاری را خوب انجام می‌دهید؟
7. برای رسیدن به هدفتان به چه دانشی نیاز دارید؟
8. چه چیزی به شما کمک می‌کند تا به‌جایگاه بالاتری در مقیاس برسید؟
9. برای تحقق هدف، به حمایت چه کسی نیاز دارید؟
10. چه کسی می‌تواند منابع موردنیاز برای رسیدن به هدف را فراهم کند؟
11. برای دستیابی به هدف، باید روی چه مهارت‌های جدیدی سرمایه‌گذاری کنید؟

مرحله A (تأیید و اقدام) در مدل مربیگری OSKAR

مرحله تأیید به فرد تحت مربیگری شما کمک می‌کند تا در مورد آنچه قبلاً به خوبی انجام داده، بازخورد مثبت دریافت کند و در مرحله اقدام شما در نقش مربی به فرد کمک می‌کنید تا اقدامات کوچکی که باید انجام شود را شناسایی کند.

در این مرحله باید به این نکته توجه کنید که تأکید بر موفقیت و پیشرفت کمک می‌کند تا مکالمه مربیگری انگیزشی، توافقی و مشارکتی بیشتری با اعضای تیم خود داشته باشید. اما اگر بیش‌ازحد بر عنصر تأیید به‌جای شناسایی راه‌حل‌ تمرکز کنید و فقط جنبه‌های مثبت عملکرد و رفتار اعضای تیم خود را بیان کنید این خطر وجود دارد که جنبه‌های منفی را نادیده بگیرید و از گفتگوهای دشوار اما ضروری در مورد عملکرد یا رفتار ضعیف اجتناب کنید.

نمونه سؤالات مرحله A

پرسیدن سؤالات زیر به پیشبرد مرحله تأیید و اقدام در جلسات مربیگری کمک می‌کند:

1. برای افزایش شانس دستیابی به هدف خود حاضرید چه اقداماتی انجام دهید؟
2. چه زمانی می‌توانید تغییراتی را که بیان کردید، اعمال کنید؟
3. آیا برای حفظ انگیزه خود نیاز به حمایت افراد خاصی دارید؟
4. آیا به این فکر کرده‌اید که در 24 ساعت آینده چه‌کاری می‌توانید انجام دهید تا به هدف خود نزدیک شوید؟
5. چقدر متعهد به برداشتن گام‌های بعدی برای رسیدن به هدف هستید؟
6. شما اکنون در نقطه n هستید، چه چیزی لازم است تا شما به نقطه n+1 برسید؟
7. چه چیزی در روشی که اکنون کارها را از آن طریق انجام می‌دهید، مؤثر است؟
8. آیا کارهایی وجود دارد که دوست دارید به انجام آنها ادامه دهید؟
9. دوست دارید چه چیزی را تغییر دهید؟
10. برای رسیدن به هدف خود چه اقداماتی را باید انجام دهید؟
11. 5 اقدام کلیدی بعدی چیست؟

مرحله R (بررسی) در مدل مربیگری OSKAR

در مرحله پایانی مدل OSKAR، بررسی می‌کنید تا چه حد پیشرفت صورت گرفته و برنامه اقدام برای آینده چیست. معمولاً، بررسی در ابتدای جلسه مربیگری بعد انجام می‌شود که بتوانید میزان پیشرفت فرد تحت مربیگری خود را اندازه‌گیری کنید.

نمونه سؤالات مرحله R

پرسیدن این سؤالات به فرد تحت مربیگری کمک می‌کند تا افکار واقعی خود را در مورد پیشرفتی که تاکنون داشته است، با شما به اشتراک بگذارد.

1. نظر شما در مورد پیشرفتی که تاکنون داشته‌اید، چیست؟
2. آیا فکر می‌کنید اقدامات شما تاکنون با هدف اصلی شما همسو بوده است؟
3. آیا برای کمک به تحقق هدف خود به حمایت بیشتری از جانب مربی نیاز دارید؟
4. چه‌کارهایی انجام دادید که باعث شد تغییر اتفاق بیفتد؟
5. تغییرات چه تأثیراتی داشته است؟
6. فکر می‌کنید در آینده چه چیزی تغییر خواهد کرد؟
7. چه‌کارهای جدیدی انجام می‌دهید؟
8. چه روش‌های قدیمی انجام کارها را کنار گذاشته‌اید؟
9. در مورد پیشرفت خود چه احساسی دارید؟

مثال برای درک بهتر مدل مربیگری اسکار (OSKAR)

آقای شکوهی سرپرست تیم فروش و آقای کمالی یکی از اعضای تیم فروش است. به نظر آقای شکوهی علی‌رغم تلاش زیاد آقای کمالی برای انجام کارها او مهارت ارتباطی خوبی ندارد. این موضوع باعث نگرانی آقای شکوهی شده چراکه می‌تواند بر جذب مشتریان تأثیر منفی بگذارد. آقای شکوهی تصمیم می‌گیرد با استفاده از مدل OSKAR به آقای کمالی برای رفع این مشکل کمک کند.

اولین جلسه مربیگری در روز شنبه برگزار می‌شود. در این جلسه آقای شکوهی رویکرد ارتباطی که از اعضای تیم فروش انتظار دارد را به‌وضوح بیان می‌کند. در مرحله بعد از آقای کمالی می‌خواهد که ارزیابی کند اکنون چه وضعیتی نسبت به وضع مطلوب دارد. پس از کمی صحبت مشخص می‌شود آقای کمالی کمی خجالتی است و از صحبت کردن با افراد ناشناس احساس اضطراب می‌کند. اما آقای کمالی از مهارت گوش دادن مؤثر برخوردار است و هم‌چنین به خوبی با تکنیک‌های فروش آشنایی دارد. آقای شکوهی نقاط قوت آقای کمالی را تأیید می‌کند. سپس آن دو اقدامات عملی که می‌تواند به بهبود مهارت ارتباطی آقای کمالی کمک کند را شناسایی می‌کنند و آقای کمالی متعهد می‌شود که این اقدامات را انجام دهد.

جلسه مربیگری بعدی هفته بعد برگزار می‌شود. قرار است در این جلسه تغییرات رفتار آقای کمالی نسبت به وضعیت کنونی بررسی شود.