توضیح مفهوم برنامه ارجاع کارکنان را با یک سؤال از شما شروع می‌کنیم. شما به بنر تبلیغاتی یک محصول در youtube بیشتر اعتماد می‌کنید یا معرفی و تبلیغ همان محصول توسط بهترین دوستتان؟ به تبلیغ یک برند روی بیلبورد بیشتر اعتماد می‌کنید یا معرفی همان برند توسط خواهرتان؟
همه ما به خانواده، دوستان و حتی آشنایان بیشتر از تبلیغات اعتماد داریم. ما تحت‌تأثیر توصیه‌ها، پیشنهاد‌ها، گپ و گفت‌ها و مهم‌تر از همه ارجاع‌ها قرار داریم.
عبارت «ریفرال مارکتینک» یا «بازاریابی ارجاعی» را شنیده‌اید؟ منظور از ریفرال مارکتینگ بازاریابی دهان به دهان است. یعنی آشنایی با یک محصول یا خدمت به پیشنهاد دیگران. در صنعت بازاریابی گفته می‌شود بازاریابی ارجاعی یا همان تبلیغات دهان به دهان مشتریان فعلی شما را به حامیان برند تبدیل می‌کند. حتماً برای شما هم پیش آمده که محصول یا خدمتی را به پیشنهاد دوستان و آشنایان خود خریده باشید یا با برندی از زبان دوستان و اقوام خود آشنا شده باشید.
امروزه باید بپذیریم که روال‌های معمول جذب و استخدام دیگر پاسخگوی نیاز نیست و استراتژی‌های بازاریابی جذب و استخدام است که به جذب موفق سازمان‌ها کمک خواهد کرد. یکی از محبوب‌ترین و پربازده‌ترین استراتژی‌های بازاریابی جذب و استخدام، برنامه ارجاع کارکنان است که به نام «جذب ریفرال یا استخدام ارجاعی» هم شناخته شده است.
برنامه ارجاع کارکنان
برنامه ارجاع کارکنان یک برنامه ساختارمند است که شرکت‌ها و سازمان‌ها برای پیدا کردن بهترین افراد از کارکنان فعلی خود می‌خواهند به آن‌ها متقاضی کار معرفی کنند. کارکنان فعلی به صورت دهان به دهان یا از طریق اشتراک‌گذاری فرصت‌های شغلی در شبکه‌های اجتماعی خود متقاضیان احتمالی را شناسایی می‌کنند. این برنامه راهی است برای اطمینان از این‌که شرکت در حال استخدام استعدادهای برتر در موقعیت‌های شغلی موجود است.
در این نوع جذب، فرض بر این است که کارکنان فعلی دارای صلاحیت منحصر به فردی برای شناسایی بهترین متقاضیان هستند. زیرا آن‌ها رسالت و فرهنگ سازمان را می‌شناسند. کارکنان ممکن است دوستان یا همکارانی داشته باشند که هم با استعداد هستند و هم با فرهنگ شرکت سازگارند. چه چیزی بهتر از جدب این افراد به سازمان.
مزایای برنامه ارجاع کارکنان برای کارفرمایان
شناسایی و استخدام فرد ایده‌آل به ویژه برای مشاغل حرفه‌ای کار سخت، پر هزینه و زما‌ن‌بری است. برای حل این مشکل سازمان‌ها نیاز به مشارکت کارکنان فعلی خود در فرایند جذب و استخدام دارند. امروزه داشتن یک، دو یا چند کارشناس جذب و استخدام برای سازمان‌ها کافی نیست و باید همه کارکنان یک متخصص جذب و استخدام باشند.
افزایش کیفیت استخدام
کارکنان فعلی شما با فرهنگ، مأموریت و چشم‌انداز سازمان از نزدیک آشنا هستند. پس آن‌ها به راحتی می‌توانند متقاضیانی به شما معرفی کنند که بهترین تناسب فرهنگی را با شرکت شما دارند. همین‌طور برنامه ارجاع کارکنان یک روش عالی برای نزدیک شدن به متقاضیان منفعل است. ازآنجایی‌که بهترین کاندید‌های شغلی همان کارجویان منفعل هستند، رسیدن به آن‌ها کیفیت استخدام را افزایش می‌دهد.
افزایش ماندگاری کارکنان
دومین مزیت برنامه ارجاع کارکنان در حفظ و نگهداشت نیروهای جدیدالورود است. نگهداشت کارکنان، با کیفیت استخدام ارتباط مستقیم دارد. هر چه کیفیت استخدام بیشتر باشد، ماندگاری کارکنان هم بیشتر خواهد بود.
کاهش زمان و هزینه استخدام
معرفی متقاضیان توسط کارکنان به این معنا است که شما متقاضیان واجد شرایط را به‌راحتی شناسایی کرده و با آن‌ها وارد مصاحبه می‌شوید. حذف مراحل منبع یابی و غربالگری رزومه‌ها در وقت صرفه‌جویی می‌کند. با کاهش زمان استخدام، هزینه استخدام نیز کاهش می‌یابد.
تقویت برند کارفرمایی
افراد جویای کار بیشتر به صحبت‌های کارکنان اعتماد می‌کنند تا مدیران اجرایی و جذب و استخدام. برنامه ارجاع کارکنان یک راه عالی برای تقویت برند کارفرمایی و جذب استعداد‌ها است.
البته مزایای این برنامه فقط برای کارفرما نیست و کارجویان و کارکنان هم از مزایایی برخوردار می‌شوند.
مزایای برنامه ارجاع کارکنان برای کارکنان
کارمندانی که متقاضیان مناسب معرفی می‌کنند، پاداش، جوایز و امتیازاتی از سوی سازمان دریافت کنند. در برنامه ارجاع کارکنان اغلب برای این افراد مشوق‌های مالی در نظر گرفته می‌شود. مثل پاداش نقدی، مرخصی با حقوق، مسافرت رایگان. البته گاهی مشوق‌های غیرمالی مانند به رسمیت شناختن مشارکت کارکنان توسط سرپرستان نیز در نظر گرفته می‌شود.
مزایای برنامه ارجاع کارکنان برای متقاضیان کار
برای متقاضیان کار، برنامه ارجاع کارکنان راهی برای بررسی و پیگیری درخواست شغلی آن‌ها در اولویت است. هنگامی که شرکت‌ها درخواست‌های زیادی برای موقعیت‌های شغلی موجود دریافت می‌کنند، یک معرِّف می‌تواند به شما کمک کند از بین متقاضیان در اولویت بررسی قرار بگیرید.
استراتژی جذب ریفرال
هر استراتژی جذبی که داشته باشید باز نمی‌توانید برنامه ارجاع کارکنان را نادیده بگیرید. زیرا کارکنان شما طلا هستند. آن‌ها کسب و کار شما را می‌شناسند و می‌توانند بهترین‌ها را به شما معرفی کنند.
- در ۳۰ روز اول استخدام کارکنان وقت بگذارید و در مورد افرادی که آن‌ها برای استخدام در شرکت می‌توانند معرفی کنند با آن‌ها گفتگو کنید.
- با دادن امتیاز از طریق گیمیفیکیشن می‌توانید یک فضای رقابتی برای معرفی کاندید‌ها در میان کارکنان ایجاد کنید.
- کارکنان را از فرصت‌های شغلی شرکت مطلع کنید. یکی از دلایلی که کارکنان کاندید‌های بیشتری به شما معرفی نمی‌کنند این است که نمی‌دانند چه فرصت‌های شغلی در شرکت وجود دارد.
- از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنید. با ایجاد یک محتوای مناسب برای استخدام و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی کار را برای کارکنان ساده کنید. زمانی‌که فرصت‌های شغلی را در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارید، کارکنان می‌توانند محتوای شما را به اشتراک بگذارند.
- شفافیت ایجاد کنید. تاریخ استخدام، زمان پرداخت پاداش و… را مشخص کنید. هرچه سیستم ارجاع آسان‌تر باشد، احتمال ارجاع نامزد‌ها هم بیشتر می‌شود.
- به کارکنان پاداش دهید. از کارکنان که متقاضیان واجد شرایط معرفی کردند، تجلیل کنید. آن‌ها را به‌عنوان قهرمانان سازمان معرفی کنید و به آن‌ها در ازای این کار پاداش دهید.
برخی از کارفرمایان برنامه های استخدام ارجاعی را حتی فراتر از کارکنان طراحی می کنند. آن‌ها مکانیزم‌هایی را برای پیشنهاد متقاضیان در موقعیت‌های خالی از طریق «دوستان شرکت» ایجاد می‌کنند. منظور از دوستان شرکت؛ کارکنان سابق، تأمین‌کنندگان، مشتریان، مشاوران، کارآموزان، اعضای خانواده کارکنان، متقاضیانی که پیشنهادهای شغلی خود را رد کرده‌اند و اعضای هیئت مدیره است. مانند برنامه های ارجاع کارکنان، یکی از مزایای بالقوه و اصلی یک برنامه ارجاع دوست این است که کارفرمایان می‌توانند افرادی با عملکرد بالا که آگهی‌های شغلی را دنبال نمی‌کنند یا به‌طور فعال به‌دنبال شغل جدید نیستند، جذب کنند.
